#CORTISOL
Even wat achtergrond informatie over waarom voeding en beweging als gezonde leefstijlcomponent niet helpen als er ook stress is. Dit heeft te maken met het hormoon Cortisol.
Je zult er vast wel eens iets over gehoord hebben. Cortisol wordt aangemaakt bij chronische stress. Dit hormoon zorgt voor de afbraak van structuren en voor het vrijkomen
van glucose.
Oorspronkelijk moest de oermens bij stress altijd vechten of vluchten. Voor beide keuzes moeten de spieren glucose hebben. Nu hebben we vaak stress achter ons computerscherm of in ons hoofd. De glucose wordt dan niet in de spieren gebruikt, maar juist als visceraal buikvet (je voorraadkast) opgeslagen. Dit buikvet heeft een negatieve associatie met ontstekingsziekten en het optreden van diabetes type 2.
Stress zorgt voor een herverdeling van het bloed, van onbelangrijke naar belangrijke organen. Concreet betekent dit:
• De spijsvertering krijgt minder bloed
• Het immuunsysteem krijgt meer bloed
• Er worden meer afbraakhormonen (cortisol) en minder opbouwhormonen gemaakt (DHEA)
• De spieren worden afgebroken (om voor voldoende glucose te zorgen)
• Herstel en reparatie gaat op
een laag pitje
• Stemming gaat omlaag
• Bij chronische stress gaat de schildklier ook minder functioneren
Stress verminderen en ontspannen komt daarom altijd op de eerste plaats. Beweging tweede keus.
De basis van gezondheid is vrede in je hoofd aan het einde van een dag. Ontspanning. Als je altijd ontspannen bent, houd je het afbraakhormoon cortisol laag. Daar begint het mee.
Als je wel een keer stress hebt, en er dus glucose wordt vrijgemaakt, zorg er dan voor dat je beweegt. Je voert de glucose zo via je spieren af in plaats van dat de glucose als vetcellen in je buik wordt opgeslagen.
Je kunt door chronische stress ongevoeliger worden voor het hormoon cortisol worden. Dat noemt men cortisolresistentie. Dat gebeurt dus als je gedurende lange tijd stress hebt. Je kunt het hormoon ook als het belletje bij een spoorboom zien. Als je net bij een treinstation woont, hoor je dit belletje iedere keer. Na verloop van tijd gaat je lichaam dit belletje filteren en neem je het steeds minder waar omdat het altijd aanwezig is.
Zo is het ook met cortisol. Hoe vaker je stress hebt, en hoe meer cortisol er aanwezig is, hoe minder effectief het zijn werk kan doen omdat je er steeds ongevoeliger voor wordt. Er is dus steeds meer nodig om hetzelfde effect te bereiken. Bijnieruitputting ligt uiteindelijk op de loer.
Symptomen van cortisolresistentie zijn:
• Onrust
• Overgewicht
• Chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS)
• Burn-out
• Hoge bloeddruk
• Verhoogde spierspanning
• Verhoogde stressgevoeligheid (snel schrikken)
• Concentratiestoornissen
• Langzame wondheling
Wat zijn nu de meest voorkomende oorzaken van chronische stress en cortisolresistentie?
• Bewegingsarmoede = gebrek aan beweging,
• Foutieve kunstmatige voeding
• Consumptiedwang
• Toenemende belasting school of werk
• Tekort sociale contacten, isolatie
• Irriterende fysieke factoren (warmte, koude, lawaai, straling, kunstlicht)
• Chemische factoren (sigarettenrook, alcohol, uitlaatgassen)
• Stress op het werk (pesten, onzekerheid, onder- of overprikkeling)
• Sociale stress (relatiecrisis, dood van een naaste, verwachtingspatronen van jezelf en buitenwereld, angst voor sociale degradatie, isolatie)
Uiteindelijk gaat het om al die factoren die rust in je hoofd blokkeren.
Hoe kun je cortisolresistentie aanpakken?
• Beweging in de vrije natuur
• Zwemmen en duiken in meren en rivieren
• Op blote voeten lopen
• Intensieve spieroefeningen van het bovenlichaam, dus gebruik je armspieren
• Mentale stressreductie, dus het aanpakken van de oorzaak van psycho-emotionele stress
• Met specifieke kruiden – adaptogenen genoemd – zoals Gingko,
Gingseng, Ashwaganda en Rhodiola
De uitdaging is om ontspanning net zo belangrijk als inspanning (alle activiteiten die je van jezelf moet doen) te maken. Laat dit proces niet aan het toeval over. Plan iedere week je ontspanningsblokken concreet in je agenda. Je agenda loopt anders vanzelf vol met inspanningsactiviteiten.
Met deze informatie zie je dat voeding en beweging niet voldoende zijn als er chronische stress is. Chronische stress verstoort alles, ook de bloedsuikerbalans en de insulinegevoeligheid. Het zorgt namelijk voor
een verhoogde bloedsuiker en insulineongevoeligheid.
Kijk in jouw geval wat jouw grootste uitdaging is:
- Is dat gezonder koolhydraatarm eten?
- Is dat meer lichaamsbeweging en minder stilzitten?
- Of is dat het
aanpakken van de oorzaak van chronische stress?
Als je dit helder hebt, heb je de belangrijkste stap gemaakt. De echte kanteling ligt echter niet in het hebben van deze kennis, maar in de toepassing hiervan. Het is de stap van onnatuurlijk leven met ongezonde voeding, inactiviteit of chronische stress naar een natuurlijk leven. In een natuurlijk leven is een gezonde bloedsuikerbalans en een goede insulinegevoeligheid het resultaat.
|
